Werk jij bij een supermarkt of in de cacao- en chocoladesector en heb je een vraag? Neem dan contact op met Heleen Blesgraaf heleen.blesgraaf@solidaridadnetwork.org of bel haar via de helpdesk van Solidaridad 030 272 0313.
Wat doen andere Nederlandse supermarkten?
Recent maakten ook de andere leden van het Dutch Initiative for Sustainable Cocoa (DISCO), waaronder supermarkten, chocolademerken en cacaohandelaren, hun plannen bekend. Solidaridad is actief lid van DISCO, dat als belangrijk doel heeft om uiterlijk in 2030 leefbare inkomens voor cacaoboeren mogelijk te maken. Er wordt al vele jaren gepraat in dit verband, maar tot nu toe zonder concrete resultaten voor cacaoboeren. Met uitzondering van Albert Heijn en Tony’s Chocolonely, laten de nu gepubliceerde actieplannen van bedrijven onvoldoende ambitie voor versnelling zien. Het jaarverslag 2023 van DISCO concludeert dat de afgesproken doelstellingen op leefbaar inkomen nauwelijks dichterbij zijn gekomen.
De plannen van Jumbo en Superunie – de inkooporganisatie van 10 supermarktketens waaronder PLUS, SPAR en Dirk – zijn niet concreet voor wat betreft het mogelijk maken van leefbare inkomens. Hun plannen om ontbossing en kinderarbeid tegen te gaan zijn concreter. Maar dat moet ook wel, want binnenkort worden nieuwe Europese wettelijke regels van kracht.
Lidl en Aldi zijn niet aangesloten bij DISCO. Ze hebben wat producten in de schappen waarvoor een stap in de goede richting is gezet, maar voor het hele schap zijn er op leefbaar inkomen geen plannen met meetbare doelstellingen en een duidelijk tijdspad.
Het nieuwe plan van Albert Heijn is wel concreet, gedetailleerd en op tijd voor wat betreft hun huismerkproducten. Daarmee zijn ze vooralsnog koploper onder de Nederlandse supermarkten.
En de chocoladefabrikanten?
Het jaarverslag 2023 van DISCO windt er geen doekjes om: Slechts enkele koplopers boeken echt vooruitgang, terwijl de meeste anderen net aan het begin staan van hun reis naar een leefbaar inkomen of nog niet eens zijn begonnen. Dat geldt zeker ook voor de chocoladefabrikanten.
Het afschuiven van verantwoordelijkheid om leefbare inkomens voor cacaoboeren mogelijk te maken, is de strategie die al decennialang zorgt voor een status quo. Het is bepaald geen onschuldige strategie: het leven van boerengezinnen wordt sterk bepaald door de vraag of ze een leefbaar inkomen kunnen verdienen met cacaoproductie. De verantwoordelijkheid afschuiven naar je leverancier, afnemer of de consument bestendigt de extreme armoede onder cacaoboeren. Cacaohandelaren, chocoladefabrikanten en supermarkten hebben gezamenlijk door hun inkoop grote invloed op wat boeren verdienen. En ja, het klopt wat die bedrijven daarop meestal antwoorden: ook de overheden van producerende landen zoals Ivoorkust en Ghana, hebben grote invloed op het inkomen van de boer. Maar dat ontslaat het bedrijfsleven niet van hun verantwoordelijkheid om te investeren in duurzaamheid, een eerlijke prijs te betalen en zo leefbare inkomens mogelijk te maken. Chocoladefabrikanten zoals Tony’s Chocolonely en de Chocolatemakers bewijzen al geruime tijd dat dit prima mogelijk is.
Is straks alle chocolade eerlijk?
Dat is wat Solidaridad vraagt van supermarkten, chocolademakers en cacaohandelaren, maar zover zijn we nog lang niet. Steeds meer burgers en consumenten onderschrijven onze petitie met oproep aan de supermarkten om nu actie te ondernemen en uiterlijk eind 2025 uitsluitend eerlijke chocolade te verkopen.
De supermarkten richten zich in eerste instantie op hun huismerkproducten; daar hebben ze de grootste invloed. Maar er liggen ook veel A-merken in de schappen. Supermarkten bepalen welke chocolade ze wel of niet verkopen. Daarmee hebben ze een stevige invloed op A-merken. Het is nu tijd dat supermarkten niet alleen gaan praten met de makers van hun huismerken, maar ook de A-merken aanspreken op hun verantwoordelijkheid om bij te dragen aan leefbare inkomens voor cacaoboeren.
Albert Heijn is nu in een goede positie om constructief in gesprek te gaan met A-merken. Want als het huismerk straks op orde is, dan krijgt zo’n gesprek natuurlijk een heel andere dynamiek. Stel je voor dat Albert Heijn, FrieslandCampina en Barry Callebaut samen om tafel gaan? Bij FrieslandCampina weten ze heel goed hoe belangrijk inkoopvoorwaarden zijn voor hun eigen melkveehouders – het bedrijf is ontstaan uit een boerencoöperatie. En Barry Callebaut maakt al eerlijke repen voor Tony’s Chocolonely in Tony’s Open Chain. Wat als die drie partijen gaan samenwerken voor leefbare inkomens voor cacaoboeren? Drinken we dan over een paar jaar eerlijke Chocomel? En wat als Albert Heijn dat doet met al hun chocoladeleveranciers? Is Albert Heijn dan straks de eerste supermarkt die uitsluitend eerlijke chocolade verkoopt?
Waarom een leefbaar inkomen belangrijk is
Een leefbaar inkomen is een basis voor een menswaardig bestaan en een mensenrecht. Door armoede zijn de meeste cacaoboeren en hun gezinnen niet in staat om te betalen voor fatsoenlijke voeding, huisvesting, scholing en gezondheidszorg. Dit is niet sinds vandaag of gisteren, al decennialang leven cacaoboeren in (extreme) armoede. De urgentie is groot: 93% van alle chocolade in de supermarkt is oneerlijk omdat de boeren er geen leefbaar inkomen mee kunnen verdienen. Dat heeft grote gevolgen voor mensen en onze planeet. Kinderarbeid en ontbossing zijn vaak mede het gevolg van armoede.
Solidaridad gaat graag samen met supermarkten en cacao- en chocoladebedrijven op zoek naar manieren om leefbare inkomens voor cacaoboeren te realiseren. En we zoeken de steun van burgers voor onze oproep aan supermarkten. Hoe meer hoe beter.
Steun jij onze oproep aan supermarkten voor leefbare inkomens?