Om te onderzoeken hoe koffiebedrijven in Nederland aankijken tegen de ongelijke waardeverdeling in de keten, voerde Lies gesprekken met de branchevereniging Koffie & Thee Nederland en verschillende Nederlandse koffiebedrijven, zoals Fairtrade Original en Wakuli. Wat houdt bedrijven tegen om bij te dragen aan een leefbaar inkomen voor koffieboeren? En wat zijn de drijfveren om het juist wél te doen? Antwoorden op deze vragen zijn van groot belang als we stappen willen zetten richting een duurzame koffie-industrie.
Wat is een leefbaar inkomen?
Een leefbaar inkomen is een inkomen dat – na aftrek van de kosten voor productie – genoeg is om eten en kleding van te kopen, kinderen naar school te sturen, medische zorg van te betalen, een dak boven je hoofd te hebben en een klein beetje extra te hebben voor noodsituaties (bron: goedekoffie.nl).
Waarom eerlijke koffie kan
Koffiebedrijven hebben verschillende redenen om te zorgen dat boeren genoeg verdienen voor een leefbaar inkomen. Intrinsieke motivatie is een belangrijke factor: er zijn steeds meer bedrijven die vanuit de kern goed willen doen en die een goede prijs voor koffie betalen, waardoor een leefbaar inkomen voor koffieboeren mogelijk is. Zij nemen de levensstandaard van boeren mee in bedrijfskeuzes.
Lena Knoerzer, product manager koffie bij Fairtrade Original“Wij vinden dat een leefbaar inkomen een mensenrecht is. Als je werk verricht, dan zou je er ook gewoon eerlijk voor betaald moeten worden.”
Daarnaast speelt de continuïteit van levering een rol: door langetermijncontracten af te sluiten met boeren of boerencoöperaties, kunnen bedrijven rekenen op constante kwaliteit en stabielere prijzen. Bovendien krijgen bedrijven die een leefbaar inkomen betalen vaak meer invloed op hoe de koffie verbouwd en verwerkt wordt, wat vaak resulteert in koffiebonen van betere kwaliteit. Andere motivaties zijn de vraag naar eerlijke koffie vanuit consumenten, het opbouwen van een goede reputatie, beleidsvoordelen, het behalen van klimaatdoelstellingen, concurrentie met andere bedrijven en de ambitie om een leidende speler in de koffiesector te zijn.
Meine van der Graaf, impact manager bij Wakuli Coffee“Wakuli is ontstaan vanuit een idee voor een koffiebedrijf met een zo kort mogelijke waardeketen. Op deze manier kunnen wij de boeren goed betalen, zonder dat de consument de hoofdprijs betaalt.”
Waarom eerlijke koffie ook moeilijk is
Waarom is dan niet alle koffie eerlijk? Helaas zijn er veel obstakels. Koffie die een leefbaar inkomen garandeert, is meestal duurder, wat betekent dat je er ook in de supermarkt een hogere prijs voor betaalt. Bij Albert Heijn betaal je op dit moment bijvoorbeeld €7,50 voor 500 gram koffiebonen van Douwe Egberts, terwijl je voor dezelfde hoeveelheid van Fairtrade Original €10 afrekent. Bovendien blijft de vraag naar eerlijke koffie laag omdat veel mensen zich nog niet bewust zijn van de problemen in de koffie-industrie. En sommige bedrijven geven aan dat het moeilijk is om – door schommelende marktprijzen en mislukte oogsten – een stabiele leefbaar inkomen-prijs te berekenen. Andere obstakels zijn de hogere kosten voor de koffiebedrijven, beleidsproblemen, tijdsdruk, problemen in de landen waar koffie geproduceerd wordt zoals corruptie of klimaatverandering, problemen met certificering, concurrentie en de perceptie dat fairtrade koffie minder aantrekkelijk is voor consumenten.
De weg vooruit
In onze ideale wereld kan elke koffieboer een leefbaar inkomen verdienen. Maar hoe komen we daar? De conclusies van het afstudeeronderzoek van Lies zijn als volgt. Ten eerste moeten ook grote koffiebedrijven intrinsiek gemotiveerd raken om leefbaar inkomen onderdeel te maken van hun bedrijfsmodel, en de voordelen inzien van continuïteit van levering en invloed op de verwerking van de koffie. Er kan er via campagnes meer bewustwording gecreëerd worden over de wanpraktijken in de koffie-industrie, zodat ook de druk op bedrijven toeneemt om het beter te doen. En er moet een betere methode ontwikkeld worden om leefbaar inkomen-prijzen te berekenen, die rekening houdt met instabiele marktprijzen en andere factoren die de koffieprijs beïnvloeden. Zo werken we stap voor stap toe naar een eerlijke en duurzame koffieketen.
Wil jij ook bijdragen aan een betere waardeverdeling in de koffiesector? Dat kan! Spreek je favoriete koffiemerk aan en vraag of de koffieboeren aan het begin van de productieketen een leefbaar inkomen verdienen. Of kies voor koffie met een keurmerk. Via het goede koffie-filter kom je er snel achter of je al goede koffie drinkt. En check ook onze Shop Solidair pagina voor extra tips!