Hoe zit het met jullie Klimaathelden-project en CO2-compensatie?

Veelgestelde vragen – Klimaathelden-project

• Allereerst, wat is het Klimaathelden-project in een notendop?

  Kleinschalige boeren behoren tot de eerste slachtoffers van klimaatverandering. Door klimaatslimme landbouw te introduceren, worden ze klimaathelden. Die landbouwmethoden zijn zowel goed voor de plantage zelf als voor het klimaat.

  Een voorbeeld is het planten van schaduwbomen tussen de koffiestruiken. De bomen beschermen de koffie en de bodem tegen hogere temperaturen, regen en felle zon. Daardoor neemt de kwaliteit en hoeveelheid  van de oogst toe, en de bomen leveren bovendien fruit en noten. En heel belangrijk: ze nemen CO2 op uit de lucht. Solidaridad helpt boeren deze overstap naar klimaatslimme landbouw te maken.

  Met het planten van bomen wordt CO2 opgeslagen op de plantages van kleinschalige boeren. Het klimaatheldenproject zorgt dat grote bedrijven de kleinschalige boeren gaan betalen voor deze milieudienst. Steeds meer bedrijven voelen de druk van overheden, investeerders en consumenten om klimaatdoelstellingen te stellen. Het belangrijkste is dat zij hun uitstoot reduceren, maar ook compensatie is noodzakelijk.

  Voor de boeren is deze overstap naar klimaatslimme landbouw en de extra inkomsten voor de CO2 opslag noodzakelijk.

• Hoe wordt de CO2 die uit de lucht wordt gehaald, gemeten?

  Via satellieten van het platform Acorn wordt de groei van de nieuwe bomen gemeten. Als de biomassagroei op voldoende opname van koolstof wijst, worden er carbon credits gemaakt  die worden verkocht aan bedrijven die onvermijdbare uitstoot willen compenseren.

  De methodologie achter de verkoop van de carbon credits is gecertificeerd door Plan Vivo, een certificeringssysteem gespecialiseerd in landgebruik- en bosbouwprojecten voor kleinschalige boeren.

• Hoeveel extra inkomsten gaan naar de boer die bomen plant?

  Bij de start van het Klimaathelden-project berekenden we hoeveel boeren zouden gaan verdienen aan het overschakelen op klimaatslimme landbouw.

  Allereerst zorgen de bomen voor lange termijn voordelen voor zowel de boer als het milieu. Boslandbouw verlaagt het risico op misoogsten en de grond blijft gezonder waardoor heftige regen en langdurige droogte minder verwoestend zijn voor de boerderij. De biodiversiteit neemt met het planten van bomen toe. Dat is meer dan een fijne bijkomstigheid. Kleine boeren moeten de stap naar deze klimaatslimme landbouw maken, want anders kunnen velen van hen de komende decennia niet meer leven van de opbrengsten van hun boerderij.

  Daarnaast zijn er ook direct extra inkomsten. Naast de verkoop van carbon credits worden de verbeterde oogst en de verkoop van fruit van de schaduwbomen (zoals mango’s) meegerekend. Boeren verdienen minimaal €20 per credit. Inmiddels is de vraag naar kwalitatief goede carbon credits groot. Daardoor is de prijs gestegen tot maar liefst €31 per credit. Boeren ontvangen gegarandeerd 80% van de verkoopprijs, dus een hogere prijs zorgt direct voor meer inkomen.

• Ik las in de media dat die CO2-compensatie niet werkt en zelfs oneerlijk is, hoe zit dat met dit project?

  Er verschijnen regelmatig kritische artikelen over CO2-compensatie in toonaangevende media. Het is terecht dat de media de ontwikkelingen in deze markt kritisch volgen, want er gaat veel mis. Niet alleen kinderziektes maar ook regelrechte zwendel komt nog regelmatig voor. Schrijnende voorbeelden zijn projecten waar bomen dubbel worden geteld of niet worden onderhouden, of waar landrechten van bewoners niet worden gerespecteerd. Daarnaast zien we dat kleinschalige boeren betrokken worden bij compensatieprojecten zónder dat ze hier een eerlijke prijs voor ontvangen.

  De carbon credits die worden gegenereerd binnen het project ‘Van klimaatslachtoffers naar klimaathelden’ hebben wél impact op het vastleggen van CO2 én zorgen voor een eerlijke beloning voor boeren.

  Bij het vastleggen van CO2 houden wij de hoogste standaarden aan (zie ook de vraag “Zijn de carbon credits van het Klimaathelden-project van goede kwaliteit?”  De carbon credit moet namelijk het volgende zijn:

  1. Echt en meetbaar
  2. Additioneel
  3. Uniek
  4. Onafhankelijk geverifieerd
  5. Permanent

  Daarnaast is het belangrijk dat het grootste deel van de opbrengst van de carbon credit bij de boer terechtkomt, want hij of zij maakt daadwerkelijk de investering voor het klimaat.

  Recent kwam ook Acorn, het platform waarop onder anderen de carbon credits van dit klimaatheldenproject worden verhandeld, slecht in het nieuws door een publicatie van Follow the Money. Over een project in Ivoorkust waar Solidaridad niet bij betrokken was, werden serieuze vragen gesteld over de kwaliteit van het project. Was er wel sprake van additionaliteit? Werd de hoeveelheid koolstof die is vastgelegd overschat? Werden de carbon credits maar één keer verkocht en was er sprake van goede samenwerking met de overheid? Terechte vragen die Acorn heeft beantwoord en aanleiding waren voor aanpassingen in de werkwijze.

  Het is ontzettend belangrijk om met deze nieuwe markt voor CO2 – ook als er gehandeld wordt met goede bedoelingen –  altijd te bevragen of desbetreffende carbon credit eerlijk en terecht is geproduceerd en verhandeld.

• Kun je als individu in Nederland bijdragen aan het Klimaathelden-project?

  Dat kan zeker! Er zijn 510 miljoen kleinschalige boeren wereldwijd die van klimaatslachtoffer klimaatheld kunnen worden. We hebben de eerste 70.000 boeren bereikt, maar er zijn dus nog veel meer potentiële klimaathelden!

  Je hulp is dus ontzettend welkom. Alle beetjes helpen: met een donatie van 5 euro kunnen er al 2 bomen geplant worden. →Doneer direct

• Met wie werken jullie samen?

  Het wordt voor steeds meer organisaties en bedrijven interessant om te investeren in compensatiemogelijkheden bij kleinschalige boeren. Samen met partners voeren we allerlei innovaties door om dit project toegankelijk te maken voor zoveel mogelijk boeren wereldwijd.

  • De belangrijkste samenwerkingspartner is Acorn van Rabobank. Zij bieden het platform waar boeren zich kunnen registreren om in aanmerking te komen voor compensatie. Er bestaan meer van dit soort platforms, maar Acorn biedt de beste beloning voor boslandbouw. Dat de beloning voor boeren bij Acorn hoog is vergeleken met andere platforms, is voor Solidaridad heel belangrijk. Voor het eerst in de geschiedenis is die beloning hoog genoeg om boeren te laten deelnemen, door zowel de relatief hoge prijs per carbon credit als de relatief lage kosten voor het deelnemen. Solidaridad is verantwoordelijk voor het samenwerken met en trainen van boeren, zodat zoveel mogelijk boeren compensatie kunnen ontvangen voor hun milieudiensten.
  • Een duurzame bewerkte bodem houdt meer koolstof vast. Daarom onderzoeken we met de Cool Farm Alliance hoe het mogelijk is voor boeren om via Acorn óók beloond te worden voor een duurzaam bewerkte bodem.
  • Het duurt na de aanplant van bomen enkele jaren totdat boeren de eerste betalingen krijgen. Dat is lang voor mensen die door hun armoede van dag tot dag leven. Met gamification-specialist &ranj ontwikkelden we een systeem om boeren te motiveren de nieuwe landbouwtechnieken door te voeren, tot het punt dat de eerste betalingen doorkomen en die motivatie vanzelfsprekend is. Meer hierover lees je in het artikel “Een spel met alleen maar winnaars.”
  • Dankzij Fairfood kunnen we CO2-compensatie op een plantage koppelen aan de producten die er groeien. Dit is interessant voor – bijvoorbeeld – koffiebedrijven. We zorgen ervoor dat dit soort bedrijven hun eigen boeren gaan helpen klimaatslim te werken.
• Waarom willen we boeren compenseren voor milieudiensten?

  Klimaatbestendige landbouw kan het inkomen van kleinschalige boeren, die bijvoorbeeld onze koffie en cacao verbouwen, verbeteren. Echter, vaak kunnen deze boeren niet zelf de overstap maken naar klimaatbestendige boslandbouw omdat er een tekort is aan geld, materialen en kennis.

  Klimaatslimme landbouw is waardevol voor de hele wereld. Het vastleggen van koolstof uit de atmosfeer is daarom geld waard. Kleinschalige boeren die bijvoorbeeld onze koffie en cacao produceren, en daarnaast een milieu-dienst leveren door aan boslandbouw te doen, verdienen het om eerlijk gecompenseerd te worden voor deze dienst.

  Daarmee doorbreek je een vicieuze cirkel. Want armoede staat klimaatoplossingen vaak in de weg; zo leven koffieboeren van acht van de tien grootste koffieproducerende landen op of onder de armoedegrens. Veel boeren in Oeganda verdienen bijvoorbeeld maar zo’n €80 per jaar met hun koffie. Dat is slechts 8% van een leefbaar inkomen: het minimum om te kunnen voorzien in basisbehoeften als voedsel en medicijnen.

• Wat is een carbon credit?

  Het terugdringen (reductie) van de uitstoot van broeikasgassen is het belangrijkste om klimaatverandering tegen te gaan. Er is echter ook uitstoot die niet voorkomen kan worden. Carbon credits kunnen dan gebruikt worden als een vorm van compensatie voor onvermijdelijke uitstoot van broeikasgassen.

  Een carbon credit, ook bekend als koolstofcertificaat in het Nederlands, is een meetbare, verifieerbare emissiereductie. Deze reductie gebeurt via gecertificeerde klimaatprojecten waarmee broeikasgassen uit de atmosfeer worden onttrokken en opgeslagen. Een boom onttrekt CO2 uit de atmosfeer om te groeien en legt zo koolstof vast in de boom. 1 carbon credit staat gelijk aan 1 ton opgeslagen CO2.

  Deze carbon credits worden verhandeld op de koolstofmarkt. Dat noemen we emissiehandel. De carbon credits van het Klimaathelden-project worden verhandeld via het Acorn platform (lees hierover meer bij de vraag “Met wie werken we samen.”)

  Steeds meer bedrijven en overheden stellen ambitieuze klimaatdoelen. Investeerders en aandeelhouders oefenen druk uit op bedrijven om klimaatneutraal te worden.

  Heel belangrijk: De carbon credits die worden gegenereerd in de projecten van Solidaridad-projecten, moeten aanvullend zijn op de inspanningen die al plaats vinden of mogen worden verwacht. Zonder de verkoop van carbon credits zouden de maatregelen niet plaatsvinden.

  Veel bedrijven in de voedselsector willen de uitstoot in hun eigen toeleveringsketen zowel reduceren als compenseren. Dit wordt in vaktaal insetting genoemd. Een groot deel van de uitstoot van een koffiebedrijf is namelijk veroorzaakt door de koffieplantages. De klimaatslimme landbouwmethoden zorgen zowel voor de opname van CO2 als voor de beperking van uitstoot zoals door het gebruik van kunstmest. Door koffieboeren te helpen nieuwe landbouwmethoden door te voeren, kan een bedrijf reductie en compensatie combineren.

• Wat vertellen deelnemende boeren over dit project?

  Diego en Yulieth wonen op hun plantage Limasol in La Sierra, een klein stadje in Colombia, twee uur rijden van Popayán. Zij doen mee aan het Klimaathelden-project en hebben geïnvesteerd in schaduwbomen. Daarnaast volgden ze trainingen over de verzorging ervan. Technici van Solidaridad hebben de grond van Diego en Yulieth opgemeten. Met deze data konden ze zich registreren op het CO2-compensatie-platform Acorn.

  Nu krijgen ze voor het eerst betaald voor hun inspanningen. Het bedrag blijkt hoger te liggen dan verwacht: door 26 ton CO2 vast te leggen in bomen op hun 3 hectare grond hebben ze €484 verdiend.

  Diego vertelt: “De schaduwbomen helpen ons door er bijvoorbeeld voor te zorgen dat de grond altijd een bepaalde vochtigheidsgraad heeft en dat er geen aardverschuivingen plaatsvinden.” De bomen leveren daarnaast voedingsstoffen voor andere planten en trekken nuttige insecten aan, verlagen op lokaal niveau de gemiddelde temperatuur en beschermen tegen felle zon en regen.

  Lees hier het hele verhaal van Diego en Yulieth

• Zijn de carbon credits van het Klimaathelden-project van goede kwaliteit?

  De carbon credits die worden gegenereerd binnen de projecten, voldoen aan de hoogste kwaliteitsnorm van de emissiehandel. Ze voldoen aan de norm Plan Vivo Standard V5.0 en dit wordt onafhankelijk gecontroleerd. Een kwalitatief goede carbon credit moet het volgende zijn:

  • Echt en meetbaar: de koolstof is daadwerkelijk vastgelegd en gemeten. De carbon credits zijn dus niet gebaseerd op het voorkómen van uitstoot (zoals bij sommige andere credits op de markt het geval is) en er wordt ook geen bestaand bos gekapt om nieuwe bomen te kunnen planten.
  • Additioneel: alleen de betaling voor een carbon credit maakt de CO₂-vastlegging mogelijk. Het is echt éxtra geld. Op geen andere manier zou de introductie van klimaatslimme landbouw bij kleinschalige boeren betaald zijn.
  • Uniek: de carbon credit wordt vastgelegd in een transparant systeem en wordt niet dubbel geteld of dubbel verkocht via een andere marktplaats. Acorn houdt een openbaar register bij van alle gegenereerde en ingetrokken carbon credits.
  • Onafhankelijk geverifieerd: De carbon credits worden regelmatig geverifieerd door onafhankelijke derde partijen.
  • Permanent: de duurzaamheid van de koolstofopslag is gewaarborgd voor ten minste 20 jaar. Gedurende deze 20 jaar wordt de vastlegging gemonitord. Er wordt een buffer pool van 15% aangehouden voor het geval koolstof onvoorzien en onomkeerbaar in de atmosfeer terechtkomt (bijvoorbeeld door bosbrand of illegale houtkap).

  Essentieel is daarnaast dat 80% van de waarde van onze carbon credits direct naar de boer gaat. Deze aanvullende inkomsten voor boeren maken investeringen in klimaatslimme landbouw mogelijk en hebben een positieve sociaal-economische impact.

  Miljoenen kleinschalige boeren leven in armoede. De carbon credits uit onze projecten zorgen ervoor dat het geld dat vrijkomt op de markt voor vrijwillige carbon credits ten goede komt aan de mensen die de aanpassingen voor een beter klimaat daadwerkelijk doorvoeren. Zij hebben deze inkomsten hard nodig.