Samen met andere organisaties zoals Fair Trade Advocacy Office, Fairtrade International en Rainforest Alliance, vragen wij de Europese Raad en het Europees Parlement om de zorgplicht van bedrijven voor de hele productieketen te behouden. De commissie Von der Leyen heeft namelijk voorgesteld om de verantwoordelijkheid van bedrijven op de Europese markt te beperken tot de directe leveranciers. Alle leveranciers van de leveranciers – inclusief miljoenen boeren wereldwijd – worden daarmee opnieuw vogelvrij verklaard.
Wij werken al jaren aan goede Europese wetgeving om ervoor te zorgen dat producenten buiten Europa, waaronder kleine boeren, arbeiders en mijnwerkers, meer rechten krijgen. We zijn erg bezorgd over de nieuwe veranderingen. Als bedrijven alleen verantwoordelijk zijn voor hun directe leveranciers, blijft er niets over van de ketenverantwoordelijkheid. Misstanden in de landbouw en mijnbouw blijven dan buiten beeld, maar ook naaiateliers blijven zo buiten schot, want kleding wordt vaak via tussenhandelaren verkocht.
Vrijbrief voor uitsluiting
De Europese IMVO-wet erkent dat wereldwijd 600 miljoen kleine boeren het moeilijk hebben. Zij maken het grootste deel van onze koffie, cacao, katoen, bananen, rijst, thee en andere belangrijke producten. Ook erkent de wet dat een leefbaar loon en inkomen mensenrechten zijn die bedrijven moeten respecteren. De Commissie ondermijnt met haar nieuwe voorstellen die belangrijke elementen van de wet.
De Commissie wil niet alleen de reikwijdte van de wet beperken, maar schrapt ook nagenoeg alle sancties tegen misstanden. Het wordt moeilijk voor boeren en andere producenten om hun recht te halen. Het verbreken van handelsrelaties met leveranciers die niet voldoen aan de regels, wordt zonder meer toegestaan. In de IMVO-wet staat nog een zorgvuldigheidsverplichting om samen met de leverancier de problemen op te lossen. Pas als dat niet lukt is afscheid nemen van leveranciers toegestaan als laatste redmiddel. Het nieuwe Omnibus voorstel is een vrijbrief voor uitsluiting.
Niet in lijn met internationale afspraken
Dit nieuwe voorstel is ook niet in lijn met bestaande internationale afspraken zoals de richtlijnen van de Verenigde Naties voor het bedrijfsleven en mensenrechten en de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen. De kans om als Europa een solidaire mondiale economie te versterken is verkeken als de Omnibus-voorstellen worden overgenomen. De Europese Commissie ontkent dat de veranderingen de werking van de wet ernstig beperken, en rept over kostenbesparingen en minder papierwerk. Wij denken dat er alleen papierwerk overblijft en dat de wet de mensenrechten en het milieu niet zal beschermen.
De Commissie heeft bij het voorbereiden van de Omnibus voorstellen met opzet bedrijven en maatschappelijke organisaties die positief zijn over de IMVO-wet buitengesloten van de gesprekken. Jaren van taaie democratische besluitvorming dreigen nu op een achternamiddag door een groep conservatieve bedrijven en politici van tafel te worden geveegd.
Europees Parlement en Europese Raad aan zet
Het is nu aan het Europees Parlement en de Europese Raad om de Omnibus-voorstellen af te wijzen, zeker de elementen die de kern van de wet raken. De Europese Commissie zou juist tijd en energie moeten steken in het goed voorbereiden van de uitvoering van de IMVO-wet in plaats van nieuwe wijzigingsvoorstellen in te dienen.