Nieuw onderzoek: waarde in de koffie-industrie wordt ongelijk verdeeld
Publicatie datum: 18-06-2024
Van espresso’s tot cappuccino’s, van capsules tot filter - elke dag worden wereldwijd meer dan 2,25 miljard (!) koppen koffie gedronken. Bij de productie van koffie zijn miljoenen mensen betrokken, die allemaal waarde toevoegen aan wat uiteindelijk in jouw mok terechtkomt. Denk aan de boer die de bonen teelt en oogst, de brander die ze de juiste smaak geeft en de supermarkt waar jij je favoriete koffie koopt. Maar van de flinke winsten die in de koffiesector gemaakt worden, is aan het begin van de productieketen - waar boeren te maken hebben met schommelende prijzen, een veranderend klimaat en steeds hogere kosten - nauwelijks iets te merken.
Deel!
Om de verdeling van de kosten en de winsten in de koffiesector in kaart te brengen, zijn we samen met Global Coffee Platform en IDH een onderzoek gestart. Het onderzoek* is gefocust op Duitsland (de grootste koffiemarkt van Europa) en vier landen die behoren tot de belangrijkste exporteurs van koffie naar de EU en Duitsland: Brazilië, Colombia, Ethiopië en Vietnam. De resultaten zijn berekend op basis van openbaar beschikbare gegevens, bestaand onderzoek naar de waardeketens van de koffiesector en diepgaande gesprekken met de koffiesector.
Het onderzoek laat zien dat de koffiesector wel genoeg waarde genereert voor alle spelers in de toeleveringsketen, maar dat de winsten niet terechtkomen bij de koffieboeren in de producerende landen. De boeren krijgen – onafhankelijk van hoe de koffie verder verwerkt wordt – hetzelfde, lage bedrag, terwijl importeurs en supermarkten aan het einde van de keten profiteren van waardecreatie.
“De ongelijke waardeverdeling legt grote economische druk op boerengezinnen en de planeet en belemmert de overgang naar een duurzame koffie-industrie. Als we ervoor willen zorgen dat we in de toekomst koffie kunnen blijven drinken, moéten we deze verdeling samen herzien.”
– Annette Pensel, directeur Global Coffee Platform
Onbetaald werk wordt niet meegerekend
In de meeste landen wordt koffie één keer per jaar geoogst. Dat doet de boer niet alleen: vaak werkt het hele gezin eraan mee. Maar dit gezinswerk wordt doorgaans niet meegeteld in de bedrijfskosten van de boer. Hierdoor lijkt het inkomen van kleine boeren hoger dan het is, waardoor het echte probleem verborgen blijft: boeren worden ondergewaardeerd en verdienen te weinig voor een fatsoenlijk bestaan.
Uit het onderzoek blijkt dat onbetaalde gezinsarbeid in kleine familiebedrijven niet wordt meegerekend in de kosten. Als dat niet verandert, kunnen boeren onmogelijk volledig worden beloond voor hun koffie. De langetermijngevolgen daarvan hebben invloed op de hele koffiesector. Er is een nieuw economisch model nodig om dit probleem duurzaam op te lossen.
– Heske Verburg, directeur Solidaridad
Hoe zit de koffieketen in elkaar?
Koffie lijkt misschien een simpel product, maar heeft een complexe productieketen. Dit begint al bij de koffieplanten, die onder specifieke omstandigheden groeien. De koffiebessen worden met de hand geplukt, een nauwkeurig en tijdrovend proces. Na het plukken worden de koffiebonen uit de bessen gehaald. De verschillende manieren waarop dit gebeurt, beïnvloeden de smaak van de uiteindelijke koffie. Net als de laatste stap van de productieketen: de brandtijd en -temperatuur. Zo zijn de bonen voor jouw filterkoffie in de ochtend lichter gebrand dan de bonen voor je espresso na het avondeten.
Tijd voor actie!
Helaas is er geen snelle oplossing voor deze problemen. Op de lange termijn moeten er plannen komen die rekening houden met de diversiteit en complexiteit van de koffiesector, en de waardeverdeling en handelsvoorwaarden eerlijker maken.
Er moeten twee belangrijke stappen worden gezet: sectorbrede afspraken over inkoop om waarde eerlijker te verdelen en samenwerking in de toeleveringsketen om nieuwe manieren van waardecreatie en -overdracht te testen. Zo kunnen bedrijven gemakkelijker zorgen voor een duurzame koffietoevoer op de lange termijn.
